សហរដ្ឋអាមេរិក ៖ នៅថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ លោក កែវ ឈា ឯកអគ្គរាជទូត និងជាតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជា ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប.) បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយនឹងលោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែររេស (António Guterres) អគ្គលេខាធិការ អ.ស.ប. អំពីបច្ចុប្បន្នភាពនៃជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ដោយលោកបានជម្រាបប្រាប់អគ្គលេខាធិការ អ.ស.ប ថា កម្ពុជា តែងតែគោរពបទឈប់បាញ់ យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន ដែលបានព្រមព្រៀងជាមួយភាគីថៃ ប៉ុន្តែភាគីថៃ បានរំលោភបំពានបទឈប់បាញ់ នៅតែបន្តឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជា យ៉ាងគឃ្លើន ដោយមានទាំងការរាយលួសបន្លា រំលោភយកដីផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ទៀតផង។
តាមប្រភពស្ថានបេសកកម្មអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជា ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ (Permanent Mission of the Kingdom of Cambodia to the United Nations) បានឲ្យដឹងថា ក្នុងជំនួបពិភាក្សាជាមួយអគ្គលេខាធិការ អ.ស.ប កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ នោះ លោក កែវ ឈា បានសម្តែងក្តីបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការទង្វើបង្កហេតុថ្មីៗរបស់ថៃ ជាពិសេសការដាក់លួសបន្លាថ្មីៗនេះ ដោយកាត់យកភូមិ បណ្តេញប្រជាជនកម្ពុជា ពីផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេ ដែលរស់នៅយូរមកហើយ និងបំផ្លាញផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគាត់ជាដើម។ លោកបន្ថែមថា កម្ពុជា មិនបានប្រើប្រាស់មីនថ្មីៗ ដូចការចោទប្រកាន់ដោយភាគីថៃ នោះទេ។ មីន នៅកម្ពុជា គឺជាមីនចាស់ ដែលសល់ពីសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា ហើយកម្ពុជា ក៏បានពន្យល់ទៅស្ថាប័ន អ.ស.ប. ពាក់ព័ន្ធរួចហើយដែរ និងបានប្រគល់រូបថតនៃការដាក់រាយបន្លាលួសរបស់ទាហានថៃ កាត់ភូមិអ្នកស្រុកកម្ពុជា និងរូបថតពន្យល់ពីមីនចាស់ និងមីនថ្មី ដែលធ្វើដោយស៊ីម៉ាក់ (CMAC) ផងដែរ។
គួរបញ្ជាក់ថា មុនមានការជួបពិភាក្សាជាមួយអគ្គលេខាធិការ អ.ស.ប នៅពេលនេះ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ (ម៉ោងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក) ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៥ (ម៉ោងនៅកម្ពុជា) លោក កែវ ឈា បានអញ្ជើញចូលរួមធ្វើបទអន្តរាគមន៍ក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅទីក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយលោកបានថ្លែងទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សា ជម្រាបជូនពីការឈ្លានពានរបស់ថៃ មកលើដែនអធិបតេយ្យកម្ពុជា និងស្នើឱ្យមានវិធានការជាបន្ទាន់។
នៅចំពោះមុខអន្តរជាតិ នៅពេលនោះ តំណាងឲ្យភាគីកម្ពុជា លោក កែវ ឈា បានជម្រាបជូនពីអង្គហេតុ និងស្ថានភាពក្នុងជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ថានៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៥ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធថៃ បានបើកការវាយប្រហារដោយចេតនា និងគិតទុកជាមុន លើទីតាំងកម្ពុជា ជាច្រើន នៅតាមព្រំដែន ដែលទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។ ការវាយប្រហារនោះ បានផ្តោតលើតំបន់ដែលមានសារៈសំខាន់ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងវប្បធម៌ យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ រួមមាន ប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាក្របី ប្រាសាទព្រះវិហារ វត្តអារាម និង តំបន់មុំបី ដែលមានទីតាំងនៅខេត្តព្រះវិហារ និងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ។ ទង្វើឈ្លានពានដ៏សាហាវនេះ បានបង្កើនស្ថាន ការណ៍យ៉ាងគ្រោះថ្នាក់ ហើយបង្កការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិភាពនិងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ។
លោកកែវ ឈា បានបញ្ជាក់នៅពេលនោះដែរថា កម្ពុជា ថ្កោលទោសយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះការឈ្លានពានខាងយោធានេះ ដោយកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់ប្រទេសថៃ ដែលបានរំលោភលើគោលការណ៍ជាមូលដ្ឋាននៃការមិនឈ្លានពាន និងការដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី ដែលមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ និងធម្មនុញ្ញអាស៊ាន។ ការឈ្លានពានអរិភាពនេះ មិនត្រឹមតែផ្គើននឹងច្បាប់អន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបំផ្លាញយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ស្មារតីនៃភាពជាអ្នកជិតខាងល្អ និងការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងសន្តិភាពក្នុងតំបន់។ ប្រឈមមុខនឹងការឈ្លានពានយ៉ាងសាហាវនេះ កងទ័ពកម្ពុជា គ្មានជម្រើសផ្សេងក្រៅពីត្រូវឆ្លើយតបក្នុងការការពារខ្លួន និងការពារអធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន។ យ៉ាងណា កម្ពុជា ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវច្បាប់អន្តរជាតិ និងធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយក្នុងនាមជារដ្ឋតូចមួយ គឺពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើសណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិ ផ្អែកលើច្បាប់ ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់យើង។ ប្រទេសកម្ពុជា អំពាវនាវជាបន្ទាន់ដល់សមាជិកទាំងអស់នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ និងមហា សន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ អាស៊ាន ដៃគូអន្តរជាតិ និងមិត្តភក្តិទាំងអស់យកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហានេះ ព្រោះបើជម្លោះនេះកើនឡើង សន្តិភាពនិងស្ថិរភាពនៃតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូល នឹងស្ថិតក្នុងភាពតានតឹង ។
គួររំលឹកផងដែរថា កាលពីថ្មីៗនេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនិងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកម្ពុជា លោកឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រាក់ សុខុន បានផ្ញើលិខិតដាច់ដោយឡែកចំនួនពីរ ទៅកាន់អង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប) ស្តីពីការគំរាមកំហែងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរលើបទឈប់បាញ់ ពីសំណាក់ភាគីថៃ។ ក្នុងចំណោមលិខិតទាំងពីរនេះ មួយច្បាប់ ផ្ញើទៅកាន់ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អ.ស.ប និងមួយច្បាប់ទៀត ផ្ញើទៅកាន់លោកអគ្គលេខាធិការ អ.ស.ប ។
លិខិតដាច់ដោយឡែករបស់លោក ប្រាក់ សុខុន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ដែលផ្ញើទៅកាន់ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប) និងអគ្គលេខាធិការ អ.ស.ប បានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជា និងថៃ សម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងឈប់បាញ់មួយ កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ នៅប្រ ទេសម៉ាឡេស៊ី ក្រោមការជំរុញពី អ.ស.ប ផងដែរ ។ ប៉ុន្តែកិច្ចព្រមព្រៀងដ៏ផុយស្រួយនេះ បច្ចុប្បន្នកំពុងប្រ ឈមនឹងការគំរាមកំហែងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើង ដោយសារតែយោធាថៃ បានបន្ដបង្កើនការរំលោភបំពានលើអធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជា ដែលនេះជាការបំពានយ៉ាងច្បាស់លើច្បាប់អន្ដរជាតិ និងកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគី ដែលមានសុពលភាពតាមផ្លូវច្បាប់ ដូចជាបន្ដជ្រៀតចូលទឹកដីកម្ពុជា ដោយខុសច្បាប់ ជាញឹកញាប់ របស់យោធាថៃ ការដាក់រាយបន្លាលួស និងការសាងសង់ផ្លូវនៅកន្លែងជាច្រើន ចាប់តាំងពីបទឈប់បាញ់ ចូលជាធរមាន កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ។ ដូច្នេះកម្ពុជា អំពាវនាវឲ្យក្រុមប្រឹក្សា និងអគ្គ លេខាធិការ អ.ស.ប បន្តជំរុញនិងលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការគោរពឲ្យបានពេញលេញនូវកិច្ចព្រមព្រៀងដ៏ផុយស្រួយ និងកំពុងប្រឈមនឹងហានិភ័យនេះ ៕ កុលបុត្រ