ថ្ងៃ២៤មេសាដល់២៤ឧសភា ២០២១ គឺជាខួបគម្រប់មួយខែនៃសម័យប្រជុំវិសាមញ្ញរបស់មេដឹកនាំអាស៊ាននៅទីក្រុងហ្សាកាតា ក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយជួយពន្លត់ភ្លើងសង្គ្រាមនិងស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារយោធាកាលពីថ្ងៃទី១ កុម្ភៈ ២០២១ ទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់របស់លោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី.
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះមេដឹកនាំអាស៊ានទាំង១០ប្រទេសរួមបញ្ចូលទាំងមេដឹកនាំយោធាលោកឧត្តមសេនីយ៍Min Aung Hlaing ផងបានទទួលយកយន្តការកូសង់ស៊ីស(Consensus) ៥ចំនុចដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយមីយ៉ាន់ម៉ា។
យន្តការ៥ចំនុចរួមមាន៖
១-បញ្ឈប់អំពើហិង្សានិងដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយជាបន្ទាន់នៅមីយ៉ាន់ម៉ា ។
២-ភាគីនានានៅមីយ៉ាន់ម៉ាគួរតែស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីចំពោះវិបត្តិតាមរយៈការសន្ទនាប្រកបដោយការស្ថាបនា។
៣-ប្រទេសប្រ៊ុយណេដែលជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំនេះនឹងតែងតាំងប្រេសិតពិសេសដើម្បីសម្របសម្រួលនៅក្នុងវិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ា។
៤ -អាស៊ាននឹងផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ដល់ប្រទេសនេះ។ ៥-ប្រេសិតពិសេសនឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដើម្បីជួបជាមួយគ្រប់ភាគីទាំងអស់ដែលមានវិបត្តិ។
តើរយៈពេលមួយខែក្រោយកិច្ចប្រជុំលោក Min Aung Hlaing គោរពការសម្រេចរបស់អាស៊ានដែរឬអត់?តើលោកចំណេញអ្វីខ្លះ?
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីសប្តាហ៍មុនលោក Charles Santiago សមាជិកសភាម៉ាឡេស៊ីដែលជាប្រធានក្រុមសមាជិកសភាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្សបានថ្លែងថា រយៈពេលមួយខែហើយហើយគ្មានអ្វីផ្លាស់ប្តូរទេនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ។ លោកបានបន្តទៀតថាលោក Min Aung Hlaing កំពុងព្រងើយកន្តើយចំពោះការអំពាវនាវរបស់អាស៊ាននិងខ្ជះខ្ជាយពេលវេលារបស់ពួកគេ។ ការឯកភាពគ្នាមួយកាលពីខែមេសាគឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមដ៏ល្អមួយប៉ុន្តែឥឡូវនេះអាស៊ានត្រូវតែបង្ហាញ ចាប់បង្ខំរបបយោធាអោយគោរពសន្យា ជាជាងនិយាយតែក្នុងក្រដាស់។
ពេលនេះអាស៊ានបង្ហាញភាពយឺតយ៉ាវមួយជំហានរួចទៅហើយក្នុង ការតែងតាំងប្រេសិតពិសេសសម្រាប់ដោះស្រាយវិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ា។ បេក្ខជនដែលត្រូវបានគេស្នើឡើងសម្រាប់តំណែងនេះរួមបញ្ចូលទាំង អតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌូណេលោក Hassan Wirajuda និងលោក Goh Chok Tong. អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីសឹង្ហបុរីប៉ុន្តែប្រទេសប្រ៊ុយណេដែលជាប្រធានប្តូរវេន អាស៊ានបច្ចុប្បន្ន មិនទាន់បានដាក់ឈ្មោះប្រេសិតនៅឡើយទេ។ ក្នុងបទវិចារណកថាមួយកាលពីសប្តាហ៍មុនកាសែតហ្សាកាតាប៉ុស្ត បាននិយាយថាការពន្យាពេលនេះគឺគួរឱ្យអស់សំណើចណាស់ដោយពិពណ៌នាថាវាជាសកម្មភាពសាមញ្ញមួយដែលមិនចាំបាច់សម្រាប់ការពិចារណាទូលំទូលាយទេ។
នៅក្នុងអត្ថបទនៅថ្ងៃនេះសម្រាប់សារព័ត៌មាន The Irrawaddy លោក Kavi Chongkittavorn និពន្ធនាយកកាសែតមីយ៉ាន់ម៉ា បានជម្រុញអោយអាស៊ានបានដាក់សម្ពាធក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ (SAC)របស់របបយោធាកំណត់កាល បរិច្ឆេទច្បាស់លាស់សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចដំបូងដោយក្រុមតំណាងប្រធានអាស៊ានប៉ុន្តែវាមិនទាន់ចេញរូបរាងនៅឡើយ។ ដូចដែលលោក Kavi បានសរសេរ ចុះផ្សាយថា សេចក្តីប្រកាសរបស់ប្រេសិតអាស៊ាននិងសមាជិកនៃក្រុមការងារទទួលជំនួយមនុស្សធម៌“នឹងមិនត្រូវបានធ្វើឡើងរហូតដល់បន្ទាប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចរួមគ្នា។
ស្របពេលដែលយន្តការអាស៊ាន៥ចំនុច មិនបានទទួលការឆ្លើយតបពីរបបយោធា ការឆ្លើយតបជាអន្តរជាតិកាន់តែទូលំទូលាយទៅនឹងវិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ា ក៏មានភាពជាប់គាំងដែរដោយសារកង្វះការមូលមតិគ្នា។ ប្រការនេះបានផ្តើមចេញពីភាពខុសគ្នាស្របច្បាប់អំពីមធ្យោបាយល្អបំផុតដើម្បីដោះស្រាយស្ថានការណ៍និងការប្រណាំងប្រជែងដោយប្រទេសនានាដែលមានផលប្រយោជន៍ខាងយុទ្ធសាស្ត្រនិងសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
ទោះបីជាប្រទេសលោកខាងលិចរាប់បញ្ចូលទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស កាណាដានិងសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបសុទ្ធតែបានដាក់ទណ្ឌកម្មដែលផ្តោតលើបុគ្គលិកយោធាសំខាន់ៗនិងក្រុមហ៊ុនធំ ៗ ដែលជាប្រភពនៃប្រាក់ចំណូលរបស់កងទ័ពប៉ុន្តែ មានឥទ្ធិពលតិចតួចបំផុតទៅលើរបបយោធា។
ផ្ទុយទៅវិញប្រទេសជិតខាងដូចជាចិន ឥណ្ឌានិងថៃបានបន្តធ្វើពាណិជ្ជកម្មនិងភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយមីយ៉ាន់ម៉ាទោះបីជាពួកគេដឹងពីរដ្ឋប្រហារនេះក៏ដោយ។
ស្របពេលដែលអាស៊ានមិនមានឥទ្ធិពលមកលើរបបយោធាបែបនេះ អ្នកដែលចំណេញគឺលោក Min Aung Hlaingដែល មានន័យគាត់គឺជាមេដឹកនាំស្របច្បាប់ បានទៅអង្គុយកៅអីអាស៊ាននៅទីក្រុងហ្សាការចូលរួមប្រជុំវិសាមញ្ញកាលពីខែមុន៕
លោកស្រី Christine Schraner Burgener ប្រេសិតពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបាននិយាយកាលពីម្សិលមិញថាលោកស្រីនៅតែសង្ឃឹមថាអានឹងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសនេះបន្ទាប់ពីចំណាយរយៈពេល៧សប្តាហ៍ ក្នុងតំបន់រង់ចាំរបបយោធាដែលធ្វើរដ្ឋប្រហារកាលពីខែកុម្ភៈបើកផ្លូវអនុញ្ញាតឱ្យចូល។
អ្នកការទូតស្វីសរូបនេះបាននិយាយនៅក្នុងសន្និសីទកាសែត ក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំមួយនៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីកាលពីចុងខែមេសាជាមួយប្រមុខយោធាភូមាលោកឧត្តមសេនីយ៍ Min Aung Hlaing បាននិយាយថាគាត់មិនចង់និយាយជាមួយខ្ញុំទៀតទេ ។ ទីក្រុងបាងកកជាកន្លែងដែលលោកស្រីបានចំណាយពេលភាគច្រើនចាប់តាំងពីដើមខែមេសាដើម្បីព្យាយាមជួយដោះស្រាយវិបត្តិនេះ។
លោកស្រីបានបន្តថា លោកឧត្តមសេនីយ៍បានប្រាប់ខ្ញុំថា“ វាមិនមែនជាពេលវេលាសមស្របដែលត្រូវមកប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ពេលនេះមិនទាន់ទេប៉ុន្តែមិនមែនមានន័យថាមិនអោយមកនោះទេដូច្នេះខ្ញុំនឹងមិនបោះបង់ចោលដើម្បីបន្តការពិភាក្សាជាមួយលោក Min Aung Hlaing នោះទេ។
លោកស្រី Burgener បាននិយាយថានាងនឹងធ្វើដំណើរទៅប្រទេសជប៉ុននៅថ្ងៃនេះដើម្បីជួបជាមួយមន្រ្តីនៅទីនោះ។
នៅពេលសួរអំពីសេចក្តីព្រាងសេចក្តីរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលស្នើឡើងដោយប្រទេស Liechtenstein និងគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអ៊ឺរ៉ុបដែលរាប់បញ្ចូលទាំងការព្យួរជាបន្ទាន់នូវរាល់ការដឹកជញ្ជូនសព្វាវុធទៅមីយ៉ាន់ម៉ា លោកស្រីបានឆ្លើយថា ខ្ញុំគិតថាដំណោះស្រាយត្រូវតែខ្លាំងដើម្បីមានប្រសិទ្ធភាពប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់គឺបង្ហាញសាមគ្គីភាពនៅក្នុងមហាសន្និបាតជាមុនសិន។
យោធាមីយ៉ាន់ម៉ាចាប់ខ្លួននិពន្ធនាយកកាសែតអាមេរិក
យោងតាមសារព័ត៌មានរ៉យទ័យចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃអង្គារទី២៥ ឧសភា ២០២១ បានអោយដឹងថា លោកDanny Fenster អាយុ៣៧ឆ្នាំជនជាតិអាមេរិក និពន្ធនាយកគេហទំព័រFrontier Myanmar ត្រូវបានយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ចាប់ឃុំខ្លួនកាលពីម្សិលមិញខណៈដែលគាត់ព្យាយាមឡើងជិះយន្តហោះនៅទីក្រុងយំុាងហ្គូន ចេញពីប្រទេសឆ្ពោះទៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ។លោកា្លយទៅជាអ្នកាសែតទី៤ ដែលត្រូវរបបយោធាចាប់ឃុំខ្លួន។
សហការីរបស់គាត់បាននិយាយថាលោក Danny Fensterត្រូវបានផ្ទេរទៅពន្ធនាគារInsein នៅក្រុងយ៉ាំងហ្គូនប៉ុន្តែលោកបានបញ្ជាក់ថាមិនបានដឹងមូលហេតុនៃការចាប់ខ្លួននោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យក្រុមប្រឹក្សាយោធាដែលកំពុងកាន់អំណាចមិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំទីក្រុងយ៉ាំងហ្គូនបាននិយាយថាយើងមិនអាចផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតដោយសារការពិចារណាអំពីភាពឯកជន៕