សហរដ្ឋអាមេរិក ៖ កាលពីសប្តាហ៍មុន តំណាងគណបក្សសាធារណរដ្ឋ លោកដូណាល់ ត្រាំ (Donald Trump) បានធ្វើយុទ្ធនាការយ៉ាងខ្លាំងក្លា ដោយវាយប្រហារដោយគ្មានភស្តុតាងថា អ្នកប្រជាធិបតេយ្យបោកប្រាស់ក្នុងការបោះឆ្នោត ហើយគាត់នឹងមិនទទួលយកលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតទេ ប្រសិនបើគាត់ចាញ់។
តាមប្រភពបណ្តាញព័ត៌មានថៃ ថៃរ៉ាត់ បានរាយការណ៍នៅថ្ងៃទី០៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ថា លោកដូណាល់ ត្រាំ បាននិយាយថា សន្លឹកឆ្នោតរបស់លោក ត្រូវបានគេលួច ក្នុងការបោះឆ្នោតលើកមុន ដែលនេះជាការយកយុទ្ធ សាស្ត្រចាស់ ដែលគាត់ធ្លាប់បានប្រើក្នុងឆ្នាំ២០២០ មកប្រើម្តងទៀត។ លោកត្រាំ និយាយថា មធ្យោបាយតែមួយគត់ដែលអនុប្រធានាធិបតី កាម៉ាឡា ហាររីស (Kamala Harris) អាចឈ្នះការបោះឆ្នោត គឺតាមរយៈការលួច បន្លំសន្លឹកឆ្នោត ហើយថា ការបោះឆ្នោតដោយអ្នកមិនមែនពលរដ្ឋ ជាបញ្ហាធំ។ នេះដោយសារតែមិនមានការផ្ទៀងផ្ទាត់ការបោះឆ្នោតនៅបរទេស ឬបោះឆ្នោតក្នុងជួរយោធា។ លោកក៏បានអះអាងថា មន្ត្រីរៀបចំការបោះ ឆ្នោត ក្នុងការបោះឆ្នោតមុន ត្រូវបានគេប្រើដើម្បីពុករលួយឲ្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលលោកបាននិយា យថា សន្លឹកឆ្នោតតាមប្រៃសណីយ៍ជាច្រើន មិនស្របច្បាប់ទេ ទោះបីជាគាត់កំពុងលើកទឹកចិត្តអ្នកគាំទ្ររបស់គាត់ ឱ្យប្រើសន្លឹកឆ្នោតតាមសំបុត្រ នៅពេលនេះផងដែរ។
លោក ចាស្ទីន ឡេវីត (Justin Levitt) អ្នកជំនាញច្បាប់បោះឆ្នោត នៅសាលាច្បាប់ ឡូយ៉ូឡា (Loyola) ដែលពីមុនធ្លាប់ធ្វើជាទីប្រឹក្សាសិទ្ធិបោះឆ្នោតសេតវិមានរបស់លោក ចូ បៃដិន (Joe Biden) បាននិយាយថា ៖ នៅ ពេលការបោះឆ្នោតដំបូងចាប់ផ្តើម មន្ត្រីក្នុងមូលដ្ឋាន និងរដ្ឋជាច្រើន បានបង្ហាញពីចេតនារបស់ពួកគេក្នុងការបង្ក្រាបព័ត៌មានមិនពិតអំពីការបោះឆ្នោត ដែលបានរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម។ មន្ត្រីបាននិយាយថា ការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត គឺកម្រណាស់ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលពួកគេកើតឡើង ពួកគេច្រើន តែចាប់បានតាមរយៈប្រព័ន្ធការពារជាច្រើនដែលបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោត។ លោកថាពេល នេះមានការរិះគន់ច្រើន ប៉ុន្តែប្រសិនបើការបោះឆ្នោតនេះទទួលបានសំឡេងឆ្នោតលើសពី ៥៣៧ ក្នុងរដ្ឋណា មួយ ការរិះគន់ទាំងនោះ គ្មានន័យទេ។
នៅទីក្រុង អាល្លេនថោន (Allentown) រដ្ឋផេនស៊ីើវ៉ានៀ (Pennsylvania) ដោយគ្មានភស្តុតាងដែលថា គូប្រជែងរបស់គាត់ បានបន្លំការបោះឆ្នោតនៅក្នុងរដ្ឋ លោកត្រាំ អះអាងថា ការរកឃើញកម្មវិធីចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតដែលត្រូវបានគេសង្ស័យរាប់រយនាក់ នៅក្នុងស្រុក ឡែនខាស្ទើរ (Lancaster) វាជាភស្តុតាងនៃការបន្លំការបោះឆ្នោត។
អ្នកជំនាញការបោះឆ្នោត និយាយថា ព័ត៌មានមិនពិតអំពីការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី គឺមិនមានអ្វីថ្មីនោះទេ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលបានផ្លាស់ប្តូរ គឺចំនួនព័ត៌មានមេរោគដែលពួកគេព្យាយាមយ៉ាងខ្លាំងបំផុតក្នុងការតាមដាន ដោយលោកអ៊ី ឡុន ម៉ាស់ (Elon Musk) បានទិញ X ដែលពីមុនត្រូវបានគេស្គាល់ថា Twitter ក្នុងឆ្នាំ២០២២។ ជាលទ្ធផលស្ថានភាពកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ ដោយសារតែគាត់បានផ្សព្វផ្សាយទ្រឹស្តីសមគំនិតផ្សេងៗច្រើនណាស់សម្រាប់អ្នកតាមដាន ២០០លាននាក់របស់គាត់នៅលើគេហទំព័រ រួមទាំងការថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងពិធីដើម្បីគាំទ្របេក្ខភាពរបស់ដូណាល់ ត្រាំ។
ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមរបស់អ៊ីឡុន ម៉ាស់ ត្រូវបានប្រើដើម្បីជំរុញទ្រឹស្តីសមគំនិតនៅក្នុងការបោះឆ្នោត នាពេលថ្មីៗនេះ រួមទាំងដោយអ្នកមានឥទ្ធិពលបរទេសក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ប៉ុន្តែ X និងក្រុមហ៊ុនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមផ្សេង ទៀត បានបង្វែរការខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីបង្ក្រាបការផ្សាយព័ត៌មានមិនពិតនៅលើគេហទំព័រ។
កាលពីសប្តាហ៍មុន លេខាធិការរដ្ឋមីឈីហ្គែន លោក ចយលីន បេនសុន (Jocelyn Benson) បានព្យាយាមជំទាស់នឹងការអះអាងរបស់លោកអ៊ីឡុន ម៉ាស់ អំពីអ្នកបោះឆ្នោតដែលបានចុះឈ្មោះក្នុងរដ្ឋមីឈីហ្គែន (Michigan) ពួកគេបានចោទប្រកាន់គាត់ពីបទផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិតដ៏គ្រោះថ្នាក់។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកអ៊ីឡុន ម៉ាស់ បានឆ្លើយតបថា លោកបេនសុន បាននិយាយកុហកសាធារណជនដោយឥតលាក់លៀម។
លោកអ៊ីឡុន ម៉ាស់ បាននិយាយ គាត់នៅតែអះអាងបែបនោះ ចំនួនអ្នកទៅបោះឆ្នោតមុនកាលកំណត់នៅមីឈីហ្គេន លើសពីចំនួនអ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ប៉ុន្តែតាមការបញ្ជាក់របស់ការិយាល័យរដ្ឋលេខាធិការ គឺនេះដោ យសារតែកំហុសក្នុងការស្រង់ទិន្នន័យ ដែលឥឡូវនេះត្រូវបានកែលម្អរួចហើយ។ លោកត្រាំ កំពុងព្យាយាមផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មានរបស់ជនជាតិអាមេរិករាប់សិបលាននាក់ ដោយអះអាងថា គាត់ត្រូវបានគេបោកប្រាស់ឲ្យចេញ ពីអំណាច កាលពី ៤ ឆ្នាំមុន ហើយគាត់កំពុងបង្កើតការគំរាមកំហែងដ៏កាចសាហាវដល់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៤ និងធ្វើឱ្យមានរលកនៃការទុកចិត្ត ដែលអាចធ្វើឲ្យការបោះឆ្នោតរបស់ប្រធានាធិបតី មិនអាចទទួលយកបាន៕